Câu điều kiện (Conditional Sentences) là chủ điểm ngữ pháp sử dụng phổ biến và quan trọng trong giao tiếp cũng như trong các bài thi tiếng Anh. Bài viết của ISE sẽ cung cấp đầy đủ nhất định nghĩa, các loại câu điều kiện và bài tập chủ điểm ngữ pháp này.

I. Câu điều kiện trong tiếng Anh là gì?

Câu điều kiện (Conditional Sentences) là một loại câu dùng để diễn tả một giả thuyết hoặc một điều kiện có thể xảy ra. Cấu trúc của câu điều kiện gồm 2 phần:

• Mệnh đề điều kiện (if-clause): Chứa điều kiện, bắt đầu bằng “if” (hoặc các từ tương đương như “unless” – nếu không).
• Mệnh đề chính (main clause): Chứa kết quả xảy ra nếu điều kiện được đáp ứng.

Ví dụ: If the weather is good, we will go on a picnic. (Nếu trời đẹp, chúng ta sẽ đi dã ngoại)

II. Các loại câu điều kiện

Có 4 loại câu điều kiện chính: loại 0, 1, 2, 3, cùng một số biến thể khác, tổng cộng 6 dạng. Thông thường, nếu mệnh đề “if” đứng đầu câu, hai mệnh đề được ngăn cách bằng dấu phẩy. Tuy nhiên, dấu phẩy không cần thiết khi đổi vị trí mệnh đề. 

Ví dụ: 

If she studies hard, she will pass the exam. (Nếu cô ấy học chăm chỉ, cô ấy sẽ đậu kỳ thi.)

→ She will pass the exam if she studies hard.

1. Câu điều kiện loại 0

Định nghĩa: Câu điều kiện loại 0 (Zero Conditional) – diễn tả sự thật hiển nhiên, quy luật tự nhiên.

Cấu trúc: 

Ví dụ:

If you heat water to 100°C, it boils. (Nếu bạn đun nước đến 100°C, nó sẽ sôi.)

If you touch fire, you get burned. (Nếu bạn chạm vào lửa, bạn sẽ bị bỏng.)

Lưu ý:

• Mệnh đề chính có thể ở dạng câu mệnh lệnh hoặc yêu cầu.
• Trong câu điều kiện loại 0, “if” có thể thay thế bằng “when” mà không làm thay đổi ý nghĩa.

Ví dụ: 

When the sun sets, the sky turns dark. (Khi mặt trời lặn, bầu trời trở nên tối.)

If you don’t listen carefully, you won’t understand the lesson. (Nếu bạn không nghe cẩn thận, bạn sẽ không hiểu bài học.)

2. Câu điều kiện loại 1

Định nghĩa: Câu điều kiện loại 1 còn được gọi là câu điều kiện có thực ở hiện tại, dùng để diễn tả một điều kiện có thể xảy ra ở hiện tại hoặc tương lai và kết quả có thể xảy ra nếu điều kiện được đáp ứng.

Cấu trúc: 

Ví dụ: 

If it rains tomorrow, we will stay at home. (Nếu ngày mai trời mưa, chúng tôi sẽ ở nhà.)

If you study hard, you will pass the exam. (Nếu bạn học chăm chỉ, bạn sẽ đậu kỳ thi.)

Cách dùng điều kiện loại 1 trong từng trường hợp:

Diễn tả kết quả của một sự việc có thể xảy ra trong hiện tại hoặc tương lai.

Ví dụ:  If she finishes work early, she will join us for dinner. (Nếu cô ấy xong việc sớm, cô ấy sẽ tham gia bữa tối với chúng ta.)

Diễn tả sự cho phép, đồng ý (dùng với “may/can + V-infinitive”).

Ví dụ: If you complete your homework, you can go out with your friends. (Nếu bạn hoàn thành bài tập về nhà, bạn có thể đi chơi với bạn mình.)

Thể hiện lời đề nghị, yêu cầu, gợi ý, khuyên nhủ (dùng với “must/have to/ought to/should/… + V-infinitive”).

Ví dụ: If you feel sick, you should see a doctor. (Nếu bạn cảm thấy bệnh, bạn nên đi khám bác sĩ.)

3. Câu điều kiện loại 2 

Định nghĩa: Dùng để diễn tả điều kiện không có thật ở hiện tại hoặc ít có khả năng xảy ra.

Cấu trúc: 

Lưu ý: Với động từ to be, ta thường dùng “were” cho tất cả các ngôi (thay vì “was”).

Ví dụ: If she had more time, she could learn a new language. (Nếu cô ấy có nhiều thời gian hơn, cô ấy có thể học một ngôn ngữ mới.)

Cách dùng điều kiện loại 2 trong từng trường hợp:

Dùng để bày tỏ ước muốn hoặc khuyên nhủ. Vì đây là điều kiện không có thật, nên ta sử dụng “were” cho tất cả các ngôi khi dùng động từ to be.

Ví dụ: 

If I were a billionaire, I would travel around the world. (Nếu tôi là tỷ phú, tôi sẽ đi du lịch khắp thế giới.)

If he were more careful, he wouldn’t make so many mistakes. (Nếu anh ấy cẩn thận hơn, anh ấy đã không mắc nhiều lỗi như vậy.)

Để nhấn mạnh khả năng có thể hoặc không thể làm gì, ta có thể dùng “could” thay vì “would” (trái với hiện tại). Do “would” sẽ mang ý nghĩa chung chung.

Ví dụ:

If I were rich, I would buy a big house. (Nếu tôi giàu, tôi sẽ mua một ngôi nhà lớn.)

If I were taller, I could join the basketball team. (Nếu tôi cao hơn, tôi có thể tham gia đội bóng rổ.)

4. Câu điều kiện loại 3

Định nghĩa: Dùng để diễn tả điều kiện không có thật trong quá khứ (hối tiếc hoặc tình huống đã khác).

Cấu trúc:

Trong câu điều kiện loại 3, động từ của mệnh đề điều kiện chia ở quá khứ phân từ, còn động từ của mệnh đề chính chia ở điều kiện hoàn thành (perfect conditional).

Ví dụ:

If I had studied harder, I would have passed the exam. (Nếu tôi học chăm chỉ hơn, tôi đã đậu kỳ thi.)

If she had left earlier, she wouldn’t have missed the train. (Nếu cô ấy rời đi sớm hơn, cô ấy đã không lỡ chuyến tàu.)

5. Câu điều kiện hỗn hợp 

Câu điều kiện hỗn hợp là loại câu kết hợp giữa các loại câu điều kiện (thường là loại 2 và loại 3) để diễn tả tình huống trong quá khứ ảnh hưởng đến hiện tại hoặc hiện tại ảnh hưởng đến quá khứ.

5.1. Điều kiện ở quá khứ ảnh hưởng đến hiện tại 

Dùng để diễn tả một sự kiện trong quá khứ có thể thay đổi tình huống hiện tại nếu nó đã xảy ra khác đi.

Cấu trúc:

Ví dụ:

If I had studied harder, I would be more confident now. (Nếu tôi đã học chăm chỉ hơn, bây giờ tôi sẽ tự tin hơn.)

If she had taken the job, she would be the manager now. (Nếu cô ấy đã nhận công việc đó, bây giờ cô ấy đã là quản lý.)

5.2. Điều kiện hiện tại ảnh hưởng tới quá khứ

Dùng để diễn tả một tình huống không có thật ở hiện tại nhưng ảnh hưởng đến quá khứ.

Cấu trúc:

Ví dụ: 

If I were more careful, I wouldn’t have made that mistake yesterday. (Nếu tôi cẩn thận hơn, tôi đã không mắc lỗi đó hôm qua.)

If she were richer, she could have bought that house last year. (Nếu cô ấy giàu hơn, cô ấy đã có thể mua ngôi nhà đó vào năm ngoái.)

6. Đảo ngữ điều kiện

Đảo ngữ trong câu điều kiện là cách đảo “if” ra khỏi câu bằng cách đưa động từ khuyết thiếu hoặc trợ động từ lên đầu câu để nhấn mạnh.

Lưu ý: Khi dùng đảo ngữ, không dùng “if” nữa!

Xem thêm:

Giới từ kép (Compound Prepositions): định nghĩa, cách sử dụng và ví dụ 2025

Liên từ trong tiếng Anh (Conjunctions): Cấu trúc và cách sử dụng 2025

Mệnh đề danh từ (Noun Clause): định nghĩa, cách sử dụng và ví dụ 2025

Mệnh đề quan hệ (Relative Clause) đầy đủ nhất: cách dùng, cấu trúc và bài tập áp dụng 2025

So sánh hơn của trạng từ trong tiếng Anh: cấu trúc và bài tập chi tiết 2025

III. Trường hợp khác của câu điều kiện

1. Unless

“Unless” được dùng để diễn tả một điều kiện phủ định, tương đương với “if… not”

Ví dụ: 

Unless you study hard, you won’t pass the exam.

→ (Nếu bạn không học hành chăm chỉ, bạn sẽ không đỗ kỳ thi.)

Unless we leave now, we will miss the train.

→ (Nếu chúng ta không rời đi ngay, chúng ta sẽ lỡ chuyến tàu.)

2. So/as long as & Provided/providing that

Những cụm từ này nhấn mạnh điều kiện được nhắc đến.

Ví dụ:

You can borrow my book as long as you return it by Friday.

→ (Bạn có thể mượn sách của tôi miễn là bạn trả lại vào thứ Sáu.)

You may enter the room provided that you have a ticket.

→ (Bạn có thể vào phòng với điều kiện là bạn có vé.)

3. “Or” và “otherwise” 

Diễn tả kết quả có khả năng xảy ra nếu điều kiện không được thực hiện.

Ví dụ:

Leave early, or you will get stuck in traffic.

→ (Rời đi sớm nếu không bạn sẽ bị kẹt xe.)

I lent him some money; otherwise, he wouldn’t have been able to pay his rent.

→ (Tôi đã cho anh ấy vay tiền, nếu không anh ấy đã không thể trả tiền thuê nhà.)

4. When & As soon as

Dùng thay thế “if” khi điều kiện có nhiều khả năng xảy ra.

Ví dụ: I will call you as soon as I arrive home.

→ (Tôi sẽ gọi cho bạn ngay khi tôi về đến nhà.)

We will start dinner when everyone is here.

→ (Chúng ta sẽ bắt đầu bữa tối khi mọi người có mặt.)

5. In case 

Chúng ta có thể thay thế “if” bằng “in case” để diễn tả sự phòng tránh điều kiện có khả năng xảy ra. Tuy nhiên, “in case” không thường đứng đầu câu khi được dùng để diễn đạt một điều kiện.

Ví dụ:

Take an umbrella in case it rains.

→ (Mang theo ô phòng khi trời mưa.)

Call me in case you need any help.

→ (Gọi cho tôi nếu bạn cần giúp đỡ.)

6. Without & But for

Dùng để giả định tình huống thay đổi nếu không có điều kiện.

Ví dụ:

Without your support, I wouldn’t have finished this project.

→ (Nếu không có sự giúp đỡ của bạn, tôi đã không thể hoàn thành dự án này.)

But for his encouragement, I wouldn’t have applied for this job.

→ (Nếu không nhờ sự động viên của anh ấy, tôi đã không nộp đơn xin việc này.)

7. If it weren’t for/ if it hadn’t been for

Chúng ta có thể sử dụng cấu trúc “if it weren’t for + cụm danh từ” để diễn tả một tình huống có thể xảy ra nhờ vào một người hoặc một yếu tố khác. Cấu trúc này chỉ áp dụng trong câu điều kiện loại II.

Ví dụ:

If it weren’t for your support, I wouldn’t be able to complete this project.

→ (Nếu không nhờ sự hỗ trợ của bạn, tôi đã không thể hoàn thành dự án này.)

If it weren’t for his advice, she wouldn’t know what to do.

→ (Nếu không nhờ lời khuyên của anh ấy, cô ấy sẽ không biết phải làm gì.)

Tương tự, chúng ta có thể sử dụng “if it hadn’t been for + cụm danh từ” để diễn tả một tình huống có thể xảy ra trong quá khứ nhờ vào một người hoặc yếu tố khác. Cấu trúc này chỉ áp dụng trong câu điều kiện loại III.

Ví dụ:

If it hadn’t been for the doctor’s quick actions, he might not have survived.

→ (Nếu không nhờ hành động nhanh chóng của bác sĩ, anh ấy có thể đã không qua khỏi.)

If it hadn’t been for her encouragement, I wouldn’t have taken the exam.

→ (Nếu không nhờ sự động viên của cô ấy, tôi đã không tham gia kỳ thi.)

8. Wish/ If only

Wish và If only được sử dụng để diễn tả sự tiếc nuối hoặc mong muốn thay đổi một tình huống trong hiện tại, quá khứ hoặc tương lai. Cấu trúc này thường tương ứng với câu điều kiện loại 2 và 3.

IV. Bài tập câu điều kiện

Bài 1: Điền dạng đúng của động từ trong ngoặc

Hoàn thành các câu sau bằng cách chia động từ trong ngoặc cho đúng thì của câu điều kiện.

1. If you (study) hard, you _______ (pass) the exam.
2. If she (be) taller, she _______ (join) the basketball team.
3. If it (rain) tomorrow, we _______ (stay) at home.
4. If I (know) about the meeting, I _______ (attend) it.
5. If he (exercise) regularly, he _______ (be) healthier.
6. If they (not/leave) so late, they _______ (not/miss) the bus.
7. If we (have) enough time, we _______ (visit) the museum.
8. If I (win) the lottery, I _______ (buy) a new car.
9. If she (not/lose) her keys, she _______ (not/be) locked out.
10. If you (heat) water to 100°C, it _______ (boil).

Bài 2: Chọn đáp án đúng

Chọn phương án đúng để hoàn thành câu.

1. If I _______ (have/had) time, I will help you.
2. If he studied harder, he _______ (will/would) get better grades.
3. If we _______ (leave/left) now, we will arrive on time.
4. If you _______ (don’t/ didn’t) eat breakfast, you will be hungry later.
5. If she _______ (hadn’t missed/didn’t miss) the bus, she would have been on time.

Bài 3: Viết lại câu sử dụng câu điều kiện

Viết lại các câu sau dưới dạng câu điều kiện phù hợp.

1. She doesn’t have a car, so she takes the bus.

→ If she ______________, she ______________.

2. I didn’t study, so I failed the test.

→ If I ______________, I ______________.

3. He is not tall enough, so he can’t reach the top shelf.

→ If he ______________, he ______________.

4. We arrived late because of the traffic jam.

→ If we ______________, we ______________.

5. I don’t have enough money, so I can’t buy that phone.

→ If I ______________, I ______________.

Đáp án

Bài 1: Điền dạng đúng của động từ trong ngoặc

1. If you study hard, you will pass the exam. (Câu điều kiện loại 1)
2. If she were taller, she would join the basketball team. (Câu điều kiện loại 2)
3. If it rains tomorrow, we will stay at home. (Câu điều kiện loại 1)
4. If I had known about the meeting, I would have attended it. (Câu điều kiện loại 3)
5. If he exercised regularly, he would be healthier. (Câu điều kiện loại 2)
6. If they had not left so late, they would not have missed the bus. (Câu điều kiện loại 3)
7. If we have enough time, we will visit the museum. (Câu điều kiện loại 1)
8. If I won the lottery, I would buy a new car. (Câu điều kiện loại 2)
9. If she had not lost her keys, she would not have been locked out. (Câu điều kiện loại 3)
10. If you heat water to 100°C, it boils. (Câu điều kiện loại 0 – diễn tả sự thật hiển nhiên)

Bài 2: Chọn đáp án đúng

1. If I have time, I will help you. (Câu điều kiện loại 1)
2. If he studied harder, he would get better grades. (Câu điều kiện loại 2)
3. If we leave now, we will arrive on time. (Câu điều kiện loại 1)
4. If you don’t eat breakfast, you will be hungry later. (Câu điều kiện loại 1)
5. If she hadn’t missed the bus, she would have been on time. (Câu điều kiện loại 3)

Bài 3: Viết lại câu sử dụng câu điều kiện

1. She doesn’t have a car, so she takes the bus.

→ If she had a car, she wouldn’t take the bus. (Câu điều kiện loại 2)

2. I didn’t study, so I failed the test.

→ If I had studied, I would have passed the test. (Câu điều kiện loại 3)

3. He is not tall enough, so he can’t reach the top shelf.

→ If he were taller, he could reach the top shelf. (Câu điều kiện loại 2)

4. We arrived late because of the traffic jam.

→ If we hadn’t been stuck in the traffic jam, we wouldn’t have arrived late. (Câu điều kiện loại 3)

5. I don’t have enough money, so I can’t buy that phone.

→ If I had enough money, I could buy that phone. (Câu điều kiện loại 2)

V. Tổng kết

Câu điều kiện If (Conditional Sentences) là một phần ngữ pháp quan trọng trong tiếng Anh và được sử dụng thường xuyên. Vì vậy, hãy ôn tập thường xuyên để nắm vững cách sử dụng câu điều kiện thật chính xác. Ngoài ra, nếu bạn cần ISE hỗ trợ trong quá trình học tiếng Anh, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn tốt nhất!

Xem thêm:

Khoá Tiếng Anh Cho Người Bận Rộn Với Lịch Học Linh Hoạt & Lộ Trình Cá Nhân Hoá

HOW TO LEARN ENGLISH FROM INTERMEDIATE TO ADVANCED? | Ask ISE